NHỮNG QUAN ĐIỂM TƯƠNG ĐỒNG - MỐI QUAN HỆ GIỮA KIẾN TRÚC & ĐIÊU KHẮC

NHỮNG QUAN ĐIỂM TƯƠNG ĐỒNG

MỐI QUAN HỆ GIỮA KIẾN TRÚC & ĐIÊU KHẮC

Kiến trúc và điêu khắc là hai ngành nghệ thuật có rất nhiều điểm tương đồng, đồng thời cũng có sự khác biệt nhất định. Việc nghiên cứu để hiểu rõ cũng như phân biệt được sự khác nhau giữa kiến trúc và điêu khắc là rất cần thiết. Việc này sẽ giúp cho các kiến trúc sư cũng như các nhà điêu khắc hoàn thành một cách mạch lạc hơn trong những công trình, tác phẩm của mình.

Bảo tàng Nghệ thuật Denver (Studio Libeskind – Denver, Colorado, Hoa Kỳ, 2006)

1. Kiến trúc và điêu khắc cùng phản ánh nhận thức về cuộc sống xã hội, biểu đạt và giao lưu

Biểu đạt và giao lưu là nhu cầu của con người, nó cũng quan trọng và cần thiết như một yếu tố để xã hội tồn tại và phát triển. Đối với các nghệ sĩ nói chung, cũng như kiến trúc sư và điêu khắc gia nói riêng, họ đều muốn biểu đạt những nhận thức, tâm hồn, tình cảm của mình về thiên nhiên, con người… thông qua tác phẩm nghệ thuật. Và người xem, đứng trước tác phẩm của họ, sẽ cảm nhận được những tư tưởng, tình cảm đó. Nhờ mối giao lưu không lời này mà các tác phẩm nghệ thuật sống mãi, vượt qua không gian và thời gian.

2. Kiến trúc và điêu khắc cùng thỏa mãn ước vọng đi tìm cái đẹp

Luôn luôn hướng tới cái đẹp là một nhu cầu tinh thần mang tính bản năng của con người, nhu cầu này có đôi khi còn vượt lên cả những yếu tố ích lợi thực dụng. Con người luôn có ý thức về cuộc sống, luôn cảm nhận, tưởng tượng, hi vọng vươn tới những điều tốt đẹp nhất bằng một cách thức nào đó. Có thể thông qua quan sát sự vật, rồi hình dung, phát triển sự vật bằng trí tưởng tượng, để từ đó tạo được sự thỏa mãn về mặt tâm lí – Vì đi tìm cái đẹp mà con người đến với nghệ thuật! Sáng tác nghệ thuật là quá trình đưa vào tác phẩm những yếu tố tinh hoa được chắt lọc từ sự vật cụ thể thông qua trí tưởng tượng, sáng tạo của con người, để đạt được những hiệu quả về thẩm mĩ, hay còn gọi là quá trình mĩ hóa sự vật.

3. Kiến trúc và điêu khắc đều mỹ hóa môi trường, mỹ hóa cuộc sống

Con người luôn tìm cách làm đẹp mọi vật xung quanh mình, từ đồ dùng sinh hoạt cho đến nhà cửa, môi trường sống… Điêu khắc và kiến trúc là nghệ thuật có mầm mống từ thời tiền sử, khi con người bắt đầu biết sử dụng công cụ để đẽo gọt, chạm khắc tạo dựng và làm đẹp nơi ăn chốn ở. Mặt khác, kiến trúc và điêu khắc còn là loại hình nghệ thuật được vật chất hóa, có thể cảm nhận trực tiếp bằng thị giác, cảm giác và cả xúc giác, lại có thể tồn tại trong môi trường thiên nhiên cùng với mưa, nắng, gió… Vì vậy, điêu khắc và kiến trúc luôn chiếm vị trí quan trọng trong việc mỹ hóa môi trường, mĩ hóa cuộc sống và được mọi người dễ dàng đón nhận.

4. Kiến trúc và điêu khắc đều đem lại những kỉ niệm, giáo dục, truyền bá

Một trong những ý nghĩa xã hội lớn của điêu khắc và kiến trúc là mang tính tư tưởng của giai cấp, của chế độ xã hội. Người nguyên thủy tạo ra những hình tượng điêu khắc như tượng thần, hình nộm, hình nhân… là để tôn sùng, thờ cúng và là chỗ dựa tinh thần cho họ là chính chứ không hẳn là để nhìn ngắm. Họ cho rằng những hình tượng đó có thể bảo vệ, che chở họ trước những thế lực siêu nhiên. Về sau, giai cấp thống trị và tôn giáo đã lợi dụng sự mê tín đó để biến điêu khắc thành công cụ trấn áp thường dân và phô trương thế lực, uy quyền của họ cũng như ngụ ý truyền bá một tư tưởng, ý chí nào đó. Điều này thể hiện rõ qua những hình tượng điêu khắc trong kiến trúc xã hội phong kiến từ kiểu dáng kiến trúc cho đến những hình tuợng điêu khắc.

5. Kiến trúc và điêu khắc là nghệ thuật gắn bó với môi trường thiên nhiên

Mối quan hệ mật thiết, tất yếu giữa kiến trúc, điêu khắc và môi trường thiên nhiên đã hình thành nên nghệ thuật cảnh quan mà trong đó, kiến trúc và điêu khắc là hai yếu tố quan trọng, nhằm tạo nên một môi trường vật chất và thẩm mĩ phục vụ cho cuộc sống con người. Mối quan hệ này có thể biểu diễn bằng sơ đồ sau (sơ đồ 1):

Sơ đồ: Kiến trúc cảnh quan hình thành bởi yếu tố tự nhiên và nhân tạo và mối quan hệ mật thiết giữa chúng